21 Şubat’ta yayınladığı “6 Şubat Kahramanmaraş Sarsıntıları: Köylerde Durum Ne?” bilgi notunun akabinde Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman ve Gaziantep’in köy ve kırsal mahallelerini ve okullarını, Suna’nın Kızları Topluluğu takviyesi ile ziyaret eden Köy Okulları Değişim Ağı, hazırladığı ikinci bilgi notunda sarsıntı sonrası köylerdeki durumu öğretmen, çocuk, kız çocuklar, aileler odağında ele alıyor. 

KODA (Köy Okulları Değişim Ağı), 6 Şubat tarihinde 11 ili etkileyen afetin birinci üç gününde 665 topluluk üyeleri ile yaptıkları görüşmelerden elde ettikleri bulgular ışığında “6 Şubat Kahramanmaraş Zelzeleleri: Köylerde Durum Ne?” isimli raporu şubat ayında yayınlamıştı. 

Deprem sonrası çalışmalarına devam eden KODA, başta kız çocuklar olmak üzere zelzeleden etkilenen çocukların gelişimleri için güvenli ve destekleyici alanlar kurmak ve kız çocukların özgün gereksinimlerinin gözetilmesini sağlamak gayesiyle çalışmalar yürüten ve Kahramanmaraş Pazarcık’ta birinci Çocuk Yaşam Merkezini açan Suna’nın Kızları dayanağıyla 5-7 Nisan tarihlerinde 4’er kişilik kümeler halinde Adıyaman, Gaziantep, Hatay ve Kahramanmaraş’a saha ziyaretlerinde bulundu.

Öğretmenler ve ilgili paydaşlarla tüm çocukları gözeterek kız çocukların potansiyellerini gerçekleştirmelerini destekleyecek ve önlerindeki pürüzleri kaldıracak modeller oluşturmak ve ölçeklendirmek odağında çalışmalar yapan Suna’nın Kızları Okul Odaklı Tahlil Topluluğu iştirakçisi KODA, bölgenin yahut bölgedeki köylerin tamamı için bir genelleme yapmak yerine , eğitime dair en çok sorun yaşanan köylerde eğitimle ilgili problemleri tespit etmek gayesiyle yola çıktı. Bu kapsamda sahanın tamamından çok zelzeleden en çok etkilenen bölgeler olarak Adıyaman’da Besni, Tut ve Merkez ilçelerinde; Gaziantep Nurdağı’nda; Hatay’da Arsuz, Samandağ ve Kırıkhan ilçelerinde; Kahramanmaraş’ta ise Dulkadiroğlu, Türkoğlu, Pazarcık ve Göksun ilçelerindeki köyleriziyaret etti.

Rapor; Öğretmen, Çocuk, Kız Çocuklar ve Aile üzere eğitimin özneleriyle yapılan görüşmelerin sonuçlarını barındırıyor.

Afet öncesi bölgede misyonlu olan ve afet sonrası misyonlarına devam eden öğretmenlerin verimli çalışabilecek durumda olmadığı öne çıkıyor

Öğretmenlerin en büyük probleminin barınma olduğu ortaya çıkarken; kendileri yas ve travma sürecinde olan ve bu hislerini da tam olarak yaşayamayan, ilaveten yalnızlık da hisseden öğretmenlere nitelikli psikososyal dayanak muhtaçlığının olduğu, öğretmen açığının fiyatlı ve istekli öğretmenler ile giderilmeye çalışılmasının da en büyük meseleler ortasında olduğu belirtiliyor.

Çocukların en büyük gereksinimi, inançlı bir alanda oyun oynayarak sosyalleşmek

Çocukların afetten etkilenme seviyeleri bulundukları bölgeye nazaran farklılık gösterse de ruhsal olarak etkilendikleri ve bilhassa zelzele korkusu yaşadıkları görülüyor. Kırsal bölgelerde yaşayan çocuklar zelzelenin tesirlerinden daha çabuk sıyrılıyor. Lakin her halükârda okuldan uzak kalan çocuklar akademik olarak geri kalıyor. Okullar açık olsa dahi devam oranları çok düşük. Devam zaruriliği olmaması da eklenince çocukların tarımda yahut öbür işlerde çalışma mümkünlüğü artıyor. Çocukların oyun ve eğitim haklarına erişebilmeleri için, ruhsal ve duygusal dayanak ve rehberlik faaliyetlerine erişebilecekleri bir eğitim ortamı yaratılması kritik değer taşıyor.

Odak kız çocuklarına çevrildiğinde eğitime erişimin daha da problemli olduğu ortaya çıkıyor

Köyde bulunan kız çocukların dışarı çıkmaları ve oyun oynamaları için -özellikle bu periyotta köye dışarıdan gelenler çok olduğundan- müsaade verilmiyor. Ayrıca deprem sonrası yükü artan paklık, yemek, çamaşır üzere gündelik işleri bayanlarla birlikte kız çocukların üstlendiği görülüyor.

Kendi travma ve yas süreçlerini yaşayan ailelerin psikososyal takviyeye muhtaçlıkları var

Ailelerin sosyal aktivitelerin arttırılmasına ve bir ortaya gelme toplanma yerlerine da gereksinimi olduğu görülüyor. Aileler ayrıyeten çocuklarının geleceği için kaygı duyduklarından bahsediyor. Bu tasanın hem çocukların düzgün olma halinin olumsuz etkilenmiş olmasından hem de akademik olarak geri kalmalarından kaynaklandığı belirtiliyor.

Sorunların giderilmesi için atılacak pek çok adım mevcut

Raporda barınma sorununun acilen giderilmesinin ehemmiyeti vurgulanıyor. Öğretmenler, aileler ve çocuklar için psikososyal desteğin önemli bir gereksinim olduğu tekrar hatırlatılıyor. Çocukların rehberlik hizmetlerine erişmesi, psikolojik rehberlik yapabilecek ziyaretçilerin/gönüllülerin okullara gitmesi ve burada sürekliliğin sağlanabilmesi, bir ortada olma mekânları ve buralarda sosyal aktivitelerin gerçekleştirilmesi raporda tahlil olarak öne çıkan başlıklar. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı